گیتار الکتریک در واقع مدلی از گیتار است که مجهز به آمپلی فایر یا تقویت کننده ای می باشد که صدای گیتار را تغییر داده و آن را تقویت می کند. این ساز در دهه ی 1930 میلادی رواج پیدا کرد و در سبک های مختلفی مثل راک، متال، هیپ هاپ و جاز مورد استفاده قرار گرفت. گیتار الکتریک در سبک های موسیقی راک و متال سازی کلیدی و اصلی است.

این ساز توانست در قرن بیستم به یکی از محبوب ترین سازها تبدیل شده نقشی کلیدی در سبک ها موسیقی امروزی بازی کند.

با مقایسه ی دو ساز گیتار آکوستیک با گیتار الکتریک متوجه می شویم که این دو ساز در بسیاری از اجزای تشکیل دهنده شبیه به یکدیگر هستند از جمله هر دو 6 سیم دارند که بوسیله ی سر کوک ها تنظیم می شوند، و هر دو روی دسته های بلند خود دارای فرت هستند. اما تفاوت ها از جنس بدنه ی این دو ساز آغاز می شود. بدنه ی گیتار الکتریک باریک و از جنس هایی سخت مثل فلز، پلاستیک یا… ساخته می شود، درحالیکه بدنه ی گیتار آکوستیک از جنس چوب بوده و تو خالی ساخته می شود تا از طریق رزونانس صدا تولید کند.

جنس سیم های گیتار آکوستیک هم با گیتار الکتریک متفاوت است. جنس سیم های گیتار آکوستیک از نایلون یا فلز است در حالیکه جنس سیم های گیتار الکتریک بخاطر وجود الکتریسیته  و جریان الکترو مغناطیسی باید از فلز ساخته شود. با این وجود اصلی ترین تفاوت گیتار الکتریک با گیتار آکوستیک در این است که سیم های گیتار الکتریک به بدنه ی آن وصل هستند درصورتیکه در گیتار آکوستیک چنین نیست.

صدا در گیتار الکتریک به وسیله ی پیک آپ های مغناطیسی تولید شده و توسط پیچ های تنظیم کنترل می شوند. وقتی که گیتار به تقویت کننده یا برد الکترونیکی وصل نباشد به دلیل نداشتن بدنه ی تو خالی راهی برای تشدید ارتعاشات سیم ها وجود نداشته و بنابراین با نواختن سیم ها صدای واضحی به گوش نمی رسد

در پایین بدنه ی گیتار و زیر محل اتصال سیم ها به بدنه، قطعاتی به نام پیک آپ قرار دارند که از ستونی مغناطیسی ساخته شده است که سیم پیچی 7000 دور به دور آن پیچیده شده است. میدان مغناطیسی توسط این قطعه ایجاد می شود که سیم هایی را که از این میدان عبور می کنند مغناطیسی می کند. سپس با به حرکت درآمدن سیم های مغناطیسی شده، میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط آنها نیز جابجا شده به وسیله ی تغییر شار مغناطیسی، جریانی بسیار ضعیف را داخل سیم پیچ القا می کند.

انواع مختلفی از پیک آپ ها در گیتارهای الکتریکی استفاده می شوند. در برخی انواع، یک پیک آپ برای هر شش تا سیم استفاده می شود و در انواع دیگر زیر هر سیم یک پیک آپ وجود دارد که می توان فاصله اش را با سیم تنظیم کرد. با کم شدن این فاصله، سیگنال ورودی هم بیشتر می شود.

دوره آموزش گیتار استاد علیرضا اشرف پور را می توانید در سایت خنیاگر مشاهده کنید.

در بیشتر گیتارهای الکتریک، سیگنال الکتریکی تولید شده به یک مدار ساده مشابه مدار زیر وارد می شود:

مقاومت متغیر در بالای مدار، تون صدا را تنظیم می کند، مقاومت و خازن یک فیلتر پایین گذر می سازند که سیگنال های با فرکانس کمتر از فرکانس مورد نظر را عبور می دهد. با تنظیم مقاومت می توانید، فرکانس کاری این فیلتر پایین گذر را مشخص کنید. مقاومت دوم نیز به شما کمک می کند تا حجم صدای عبوری را مشخص کنید.

سیگنال تولید شده در انتها از جک خارج شده و به آمپلی فایرها و اسپیکرها منتقل می شود.

 تاریخچه گیتار الکتریک

ایده ی ساخت گیتار الکتریک زمانی شکل گرفت که صدای گیتار آکوستیک در هم نوازی ها و اجراهای گروهی بین صدای سازهای دیگری مثل درامز یا بیس محو می شد و به راحتی قابل شنیدن نبود. به همین دلیل تصمیم گرفتند تا به وسیله ای صدای گیتار را تقویت کنند، و بهترین راه حل برای این کار استفاده از الکتریسیته بود.

بنابراین در دهه ی 30 میلادی، گیتارهای الکتریکی به موسیقی راه پیدا کردند و توانستند انقلابی در موسیقی و تکنولوژی ایجاد کنند که موج آن حتی تا به امروز هم ادامه دارد. با رواج پیدا کردن موسیقی راک اند رول در سال های دهه ی 50 میلادی، گیتارهای الکتریکی بیشتر و سریعتر در موسیقی رایج شدند و به یکی از محبوب ترین و فراگیر ترین سازهای تاریخ موسیقی تبدیل شدند. در گروه های راک عموما دو نوازنده ی گیتار الکتریک حضور دارند، یک نوازنده که ملودی ها را می نوازد که به آن گیتار لید می گویند و دیگری نوازنده ای که ریتم ها را می نوازد که به آن گیتار ریتم می گویند.

 نحوه ی کار گیتار الکتریک

ساز و کار پخش صدا در گیتارهای الکتریک به این گونه است که ضربه به سیم های گیتار باعث ارتعاش سیم شده، و ارتعاشات سیم بوسیله ی قطعه ای به اسم پیک آپ به سیگنال های الکتریکی تبدیل می شود. درواقع عملکرد پیک آپ مشابه عملکرد میکروفون است، منتها چون سیستم مغناطیسی می باشد، تنها ارتعاشات سیم های فلزی گیتار را به سیگنال های صوتی تبدیل می کند. بوسیله ی پیک آپ سلکتور می توان پیک آپ مورد نظر را انتخاب نمود. پس از تبدیل شدن ارتعاشات سیم ها به سیگنال های الکتریکی، این سیگنال ها به آمپلی فایرها یا تقویت کننده ها ارسال می شوند و نهایتا صدای تقویت شده بوسیله بلندگوها پخش می شود و به گوش شنونده می رسد.گیتارهای الکتریکی اولیه فقط یک پیک آپ داشتند، اما گیتارهای الکتریکی امروزی، با دو الی پنج پیک آپ هم وجود دارند.

اجزای تشکیل دهنده ی گیتار الکتریک

۱. سردسته (Head Stock): قسمت بالایی گیتار که سیم‌ها در آنجا تنظیم می‌شوند.

۲. خرک بالا

۳. پیچ‌های کوک یا گوشی‌ها (Tuning Switch): پیچ‌هایی که بر روی دسته گیتار قرار گرفته‌اند و با آن می‌توان گیتار را کوک کرد.

۴. پرده‌نما یا دستان (Fret): قطعه‌های فلزی که بر روی دسته گیتار قرار دارد و پرده‌های موسیقی را از هم جدا می‌کند.

۵. تنظیم کننده دسته (truss rod): برای تنظیم و تثبیت دسته

۶. علامت‌های روی دسته

۷. دسته (Neck): قسمت بلند و باریک گیتار که بین بدنه و سر دسته گیتار قرار دارد. این قسمت جای انگشت‌گذاری نوازنده برای انتخاب نت‌ها است.

۸. اتصال دسته به بدنه

۹. بدنه: قسمت اصلی گیتار الکتریک است که به دسته متصل شده و برخلاف گیتار آکوستیک معمولاً توخالی نیست و بخش‌هایی مانند پیک‌آپ و خرک بر روی آن قرار دارد.

۱۰. زخمه‌گاه (Pick up): یک سیم‌ پیچ مغناطیسی است که بر روی بدنه گیتار و زیر سیم‌ها قرار دارد و وقتی سیم‌ها بر اثر پیک زدن مرتعش می‌شوند تحت تأثیر میدان مغناطیسی پیک‌آپ قرار می‌گیرند و این تحریک به آمپلی‌فایر فرستاده می‌شود و سپس آنجا تقویت می‌شود.

۱۱. کنترل صدا و تن: پیچ‌هایی که بر روی بدنه گیتار قرار گرفته‌اند و می‌توانند صدا و تن گیتار را تغییر دهند.

۱۲. کلید زخمه‌گاه (Pick up Switch): یک تعویض کننده که بر روی بدنه گیتار قرار گرفته و برای تعویض پیک‌آپ و تغییر دادن تُن و صدا بکار می‌رود.

۱۳. محافظ پیک (Pickguard): صفحه‌ای است که از زخمی شدن بدنه به‌وسیله پیک جلوگیری می‌کند.

۱۴. خرک (Bridge): ناحیه‌ای است بر روی گیتار که سیم‌های گیتار بر روی آن قرار می‌گیرند.

۱۵. لرزانه (Tremolo): میله‌ای که روی بعضی گیتارها قرار دارد و به خرک متصل شده. با حرکت دادن آن به بالا و پایین خرک حرکت می‌کند و باعث زیر و بم شدن صدا می‌شود. به آن اصطلاحا دسته ویبراتو (Vibrato) نیز گفته می‌شود (در این تصویر نیست)

بخش های مختلف گیتار

بخش الف) سرِ دسته گیتار:

۱٫۱. پیچ‌های کوک

۱٫۲. تنظیم کننده دسته

۱٫۳. نگهدارنده و راهدان رشته‌ها

۱٫۴. خرک

بخش ب) دسته:

۲٫۱. تخته انگشت‌گذاری

۲٫۲. علامت‌های نشان شدهٔ شیار زیر سیم

۲٫۳. شیارهای پرده

۲٫۴. بندگاه یا مفصل دسته

بخش ج) بدنه:

۳٫۱. زَخمه‌گاه

۳٫۲. رابط یا پل زَخمه‌گاه

۳٫۳. زین‌ها

۳٫۴. پل گیتار

۳٫۵. کوک‌کننده پشتی و سیم گیر (زه گیر)

۳٫۶. بازوی یا دسته لرزش

۳٫۷. کلید گزینش‌گر زَخمه‌گاه (پیکاپ)

۳٫۸. پیچ‌های تنظیم‌کننده صداها و آواها

۳٫۹. خروجی یا رابط تی‌آراس

۳٫۱۰. تسمه بند

بخش د) سیم‌ها (رشته‌ها):

۴٫۱. سیم‌های بم

۴٫۲. سیم‌های زیر

انواع گیتارهای الکتریک

گیتارهای الکتریک در دو جنبه با یکدیگر تفاوت دارند:

1. از نظر بدنه
2. از نظر تعداد سیم‌ها

بدنه ی گیتارهای الکتریک ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد، در برخی مدل ها بدنه ی گیتار توپر و در بعضی دیگر بدنه تو خالی است. گیتارهای الکتریک با بدنه ی توخالی بیشتر در سبک جاز مورد استفاده قرار می گیرند درحالیکه گیتارهای الکتریک با بدنه ی توپر در سبک هایی مانند راک و متال نواخته می شود.

گیتارهای الکتریک از نظر تعداد سیم هم ممکن است با یکدیگر تفاوت داشته باشند. عموما این سازها 6 سیم دارند. اما در برخی مدل ها هم ساز دارای 12 سیم است که هر دو سیم به صورت جفت با یکدیگر و با اکتاوهای مختلف کوک می شوند، این مدل گیتار بیشتر در سبک های فولک مورد استفاده قرار می گیرد. گیتارهایی هم هستند که 7 یا 8 سیم دارند، اما بسیار نادر و کم کاربرد هستند.

نکات مهم پیش از خریدن گیتار الکتریک

• قبل از اقدام برای خریدن گیتار الکتریک لازم است ابتدا بدانید که کدام گیتار برای شما مناسب است. در حقیقت در قدم اول باید سبک مورد علاقه ی خود را انتخاب کنید تا بتوانید گیتاری تهیه کنید که برای سبک مورد نظر شما مناسب باشد.
• پس از انتخاب سبک، طبیعتا فاکتورهای دیگری همچون قیمت، ظاهر، و صدا مطرح می شود که از همه مهم تر معمولا قیمت گیتار الکتریک است. ممکن است شما دلتان بخواهد که معروفترین برند گیتار الکتریک بازار را تهیه کنید، اما قیمت شما را در انتخاب محدود می کند.
• اگر در ابتدای مسیر یادگیری گیتار هستید، بهتر است که گیتاری با قیمت مناسب انتخاب کنید. قیمت گیتارهای الکتریک در بازار در حدود 6 میلیون به بالاست. بهتر است که ارزان ترین گیتارهای بازار را هم انتخاب نکنید، زیرا ممکن است صدا و تن مناسب و دلخواه شما را نداشته باشد و تمام هزینه ای که انجام دادید به هدر برود و شما را هم سرخورده و دلسرد کند.
• اگر برند یا مدل خاصی از گیتار الکتریک مد نظر شماست، اما قیمت آن بالاست، می توانید دست دوم همان مدل را تهیه کنید.
• مهم ترین نکته ی مورد توجه در خرید گیتار، صدای آن است. صدای هر گیتار ممکن است برای سبک خاصی از نوازندگی بهتر و مناسب تر باشد. بنابراین بهتر است بدانید دنبال چه نوع صدایی هستید و با تست کردن گیتارهای مختلف در زمان خرید، گیتار مناسب و مورد علاقه ی خود را انتخاب کنید.
• دقت کنید که هیچ دو گیتاری وجود ندارند که صدایی دقیقا مشابه یکدیگر تولید کنند. با توجه به جنس چوب استفاده شده، تفاوت در پیک آپ ها و قطعه های مختلف گیتار الکتریک، صدای تولید شده توسط آن ساز مخصوص به خودش خواهد بود و با تمام سازهای دیگر تفاوت دارد. حتی وقتی دو گیتار توسط یک سازنده ساخته بشوند نیز، صدای آنها کاملا مانند هم نخواهد بود و تقاوت هایی خواهد داشت.

چوب چه درخت هایی برای ساخت گیتار الکتریک مناسب است

از نخستین روزهای تولد موسیقی، در ساخت سازهای مختلف از چوب استفاده شده است و چوب با ساز ارتباط تنگاتنگی داشته است. گیتارهای الکتریک نیز مانند بسیاری دیگر از سازها، از چوب ساخته می شوند. به چوب هایی که برای ساخت گبتار الکتریک از آنها استفاده می شود اصطلاحا تن وود (tone wood) گفته می شود. برای این کار از چوب هایی استفاده می شود که با کیفیت ترین و بهترین تن ممکن را ایجاد کنند و همچنین مقاومت و دوام بالایی داشته باشند.

باتوجه به چوب استفاده شده در قسمت های مختلف گیتار، ممکن است جنس و تن صدای تولید شده توسط گیتار متفاوت باشد. در ادامه چوب های مورد استفاده در ساخت گیتار الکتریک را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد:

هر هنرجویی هنگام خریدن گیتار الکتریک باید بداند که گیتار موردنظرش از چه چوبی ساخته شده و چه نوع صدایی تولید خواهد کرد، زیرا هر چوبی صدا و ویژگی های خاص خودش را دارد.

• توسکا: چوب درخت توسکا، وزن کمی داشته و سبک است و به همین دلیل تن صدایی متعادل ایجاد می کند.
• درخت زبان‌ گنجشک (ون): چوب درخت زبان گنجشک محکم بوده و بافت سفتی دارد و مناسب برای پرداخت بدون رنگ بدنه ی گیتار خواهد بود. این چوب از نظر ظاهری یکی از زیباترین چوب ها با رگه های طبیعی فراوان است، و صدای گیتار ساخته شده با این چوب، معمولی و متعادل است.
• درخت نمدار (باسوود): درخت نمدار دارای چوبی کم وزن و نرم است که رگه های زیادی نداشته و ظاهر آن ساده است. اما صدای گیتاری که با چوب درخت نمدار ساخته شود، گرم خواهد بود و پخش آن نیز متوسط است.
• درخت کورینا: درخت کورینا از چوب های پر نقش محسوب می شود و از رگه های خیلی کم رنگ تا رگه های پر رنگ و تیره در آن یافت می شود. وزن این چوب تقریبا سنگین است و از آن برای ساخت سازهای مختلفی استفاده می شود. صدای گیتار ساخته شده با این چوب نیز گرم بوده و فرکانس بالای آن کم است.
• ماهون: چوب درخت ماهون سنگین بوده و به همین دلیل صدای تولید شده توسط گیتاری که از این جنس ساخته شده باشد، صدایی پر قدرت و گرم خواهد بود.
• افرا: درخت افرا دارای چوبی محکم، قوی و متراکم است و به همین دلیل صدایی که گیتارهایی از این جنس تولید می کنند، خیلی شفاف و روشن، و پر قدرت است.
• سپیدار: درخت سپیدار، با وجود سبک بودن، چوبی محکم و سخت دارد و به همین دلیل صدای گیتارهای این جنس، شفاف و برنده دارند.
• بلسان بنفش (رزوود): درخت بلسان بنفش نوعی از درخت اقاقیاست که به دلیل استحکام و کیفیت بالایش برای ساخت گیتار بسیار مناسب است. صدای تولید شده توسط گیتارهایی از جنس این چوب، بسیار گرم و دلنشین بوده و به دلیل صیقلی و صاف بودن سطح چوب بلسان، نواختن این گیتار بسیار ساده و سریع خواهد بود.
• آبنوس: جنس چوب این درخت، تیره رنگ، محکم و متراکم است و بافت ریزی دارد که در زمان صیقل دادن کاملا صاف و یکدست می شود، و به همین خاطر هم برای انواع کارهای هنری و ظریف، و همچنین ساخت گیتار بسیار مناسب است. صدای تولید شده از گیتارهایی با جنس آبنوس، بسیار گرم و شیشه ای و پر قدرت بوده و نوازندگی با آن نیز آسان و سریع خواهد بود.
• پائو فرو (Pau Ferro): چوب درخت پائو فرو بسیار سفت و محکم است و صدای تولید شده توسط گیتار این چوب از گیتارهای آبنوس، گرم تر است.

انواع گیتار الکتریک از نظر بدنه

سه نوع گیتار الکتریک در بازار گیتارهای الکتریک وجود دارد:

۱.  گیتار توپر: گیتارهای الکتریکی هستند که صدای آنها فقط با کمک آمپلی‌فایر شنیده می‌شود.

۲. گیتار نیمه توخالی: حفره‌ای نسبتا کوچک در کنار مرکز توپر گیتار وجود دارد که در تولید صدای گیتار کمک می‌کند.

۳. گیتار توخالی: این نوع گیتار درست مانند گیتار آکوستیک ساخته می‌شود و مورد استفاده نوازندگان جاز است.

انواع پیکاب های گیتارهای الکتریک

نوع پیکاب مورد استفاده، بر روی صدایی که گیتار تولید می کند تاثیر می گذارد و بنابراین انتخاب پیکاب هم می تواند مهم باشد. از بین پیکاب های موجود در بازار، دو نوع از آنها در بیشتر گیتارهای الکتریک استفاده می شوند که در ادامه آنها را معرفی میکنیم:

پیکاپ‌های تک‌سیم‌پیچ

نخستین گیتارهای الکتریکی که ساخته شدند از همین مدل پیکاب استفاده میکردند که تنها یک سیم پیچ داشته و مجهز به یک آهنربا می باشند. صدای تولید شده توسط این پیکاب ها خیلی روشن تر، سبک تر و شفاف تر از پیک آب های هام باکر است و در سبک های نوازندگی راک، پاپ و کانتری مورد استفاده قرار می گیرد.

پیکاب های هام باکر (humbucker)

این نوع از پیکاب، در واقع از دو پیکاپ تک سیم پیچ ساخته شده است که به همدیگر متصل شده اند. صدای این پیکاپ نسبت به پیکاپ تک سیم پیچ، پر قدرت تر و گرم تر بوده و ضدنویز نیز می باشد. این پیکاپ ها بیشتر در سبک های موسیقی جاز مورد استفاده قرار می گیرند.

مدل های مختلف گیتار الکتریک

همانطور که در بالا اشاره کردیم، برای انتخاب گیتار مناسب، ابتدا باید سبک مورد نظر خود را انتخاب کنید و سپس اقدام به خرید کنید. از انواع گیتارهای الکتریک می توان نمونه های زیر را بررسی کرد:

استراتوکستر (Stratocaster)

گیتار استراتوکستر با وجودی که جزو شناخته شده ترین و رایج ترین گیتارهای الکتریک در دنیا نیست، اما وزن سبک، راحتی و تنوع آن باعث می شود مورد پسند تمام نوازندگان به خصوص نوازندگان تازه کار قرار بگیرد. این گیتارها سه پیکاچ تک سیم پیچ دارند که هریک صداهای مختلفی تولید می کنند و این گیتار را به سازی ساده از نظر دست گرفتن و نواختن تبدیل می کنند.

این گیتارها برای موسیقی های سبک تر انتخاب مناسبی هستند زیرا صدایی شفاف تر از پیکاپ های هام باکر یا p90 تولید می کنند.

لس‌ پائول (les paul)

این مدل از گیتار الکتریک اغلب از چوب ماهون ساخته می شود و نسبت به گیتار استراتوکستر، صدایی قوی تر، گرم تر و پر انرژی تر تولید می کند و بنابراین تجربه های متفاوت در اختیار نوازنده قرار می دهد.

در گیتار مدل لس پائول عموما دو پیکاپ هام باکر وجود دارد که باعث واضح و شفاف شدن صدا شده و در عین حال از نویز و وزوز جلوگیری می کنند. به این مدل از گیتارهای الکتریکی، گیتار ضد نویز نیز می گویند زیرا امکان ندارد صدایی تیز و نویز مانند از آن به گوش برسد. این گیتار بیشتر در نواختن سبک هایی مانند راک، متال و بلوز مورد استفاده قرار می گیرد.

 گیتار جاز

گیتار جاز اغلب اوقات توسط نوازندگان حرفه ای تر مورد استفاده قرار می گیرد. صدای این گیتار، نیمه آکوستیک بوده و بیشتر برای افرادی مناسب است که علاقمند به صدای گرم و روشنی هستند که به صورت طبیعی از بدنه ی گیتار ایجاد می شود. در سبک هایی مانند بلوز و ایندی نیز گاها از گیتار جاز استفاده می شود.

 گیتار تلکستر (Telecaster)

این نوع گیتار اغلب دارای دو پیکاپ بوده و یک برش در بدنه ی آن وجود دارد. صدایی که این گیتار تولید می کند، تیز و روشن است و به همین دلیل برای سبک هایی مانند کانتری و ایندی بسیار مناسب است. این گیتار برای هنرجویانی مناسب است که هنوز سبک مورد نظر خود را پیدا نکرده اند، زیرا تنوع صدایی زیادی دارد.

گیتار تلکستر برای نوازندگانی که می خواهند شروع به یادگیری کنند می تواند انتخاب مناسبی باشد.

برای مطالعه مقاله اصلی پیشنهاد می کنیم به آدرس دانلود پکیج آموزش گیتار الکتریک بصورت تصویری و آنلاین مراجعه نمائید.